تپه گیان در ۱۹ کیلومتری جنوب غربی شهر نهاوند و ۲ کیلومتری سراب گیان و در کنار شهر گیان قرار گرفته‌است و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی قابل بازدید و تحقیق می‌باشد. باستان شناسان قدمت این منطقه را ۳۷ قرن قبل از میلاد مسیح (ع) می‌دانند. مورخان را عقیده بر این است که ۵۵۰۰ تا ۵۷۰۰ سال قبل در این تپه مردمانی می‌زیسته‌اند که از اقوام بومی ایران بوده‌اند و تمدنی شبیه به تمدن میانرودان(*) داشته‌اند. ولی بعدها این قوم توسط اقوام مهاجر اروپایی و آسیایی از بین رفته و قوم جدید تمدن درخشان جدیدی را به وجود آورده‌اند که با تمدن میانرودان شباهتی نداشته‌است.
بررسی کاوشگران
برای اولین بار یکی از مورخین به نام هرتسفلد در تپه گیان یک نوع سفال منقوشی می‌بیند که بنا به اظهار وی نمونه‌هایی از آن سفال‌ها را در سال ۱۹۳۶ میلادی نزد عتیقه فروشان همدان دیده بود. لذاچند سال بعد موزه لوور پاریس به پرفسور رومن گریشمن و ژرژ کنتنو ماموریت میدهد تا کاوش‌های وسیع تری را در این محل انجام دهند. این کاوش‌ها در سال ۱۳۱۰ انجام شد و نتیجه مطالعات آنها در کتاب «کاوش در تپه گیان نهاوند» منتشر گردید.پروفسور رومن گیرشمن به همراه دکتر کنتو از موزه لوور پاریس در سال ۱۹۱۱ میلادی مطالعات و حفاری هایی روی تپه انجام داده اند و تاریخ آن را به ۳۷ قرن پیش از میلاد مسیح نسبت دادند . ساکنان گیان در آن زمان از اقوامی به نام کاسی ها(**) بودند که قبل از ورود آریایی ها در مناطق غربی ایران مثل لرستان کنونی و دشت گیان زندگی می‌کردند. البته هم اکنون جز تلی از خاک چیزی از این تپه باقی نمانده است. بسیاری از آثار بدست آمده از حفاری‌های این تپه هم اکنون در موزه‌های بزرگ دنیا مانند لوور و ایران باستان نگهداری می‌شوند که از آن جمله می‌توان به جام زرین و ظروف سفالی منقوش اشاره کرد.
گیرشمن و هیئت همراه تپه گیان را تا عمق ۱۹ متری حفاری نمودند و در نتیجه
تحقیقات خود به ۵ طبقه با خصوصیات متما یز برخورد نمودند که نشانگر وجود ۵
دوره از تمدن قدیم بود و نشان می‌داد که این منطقه دارای قدمتی در حدود
۵۷۰۰ سال است.
-------------------------------------------
توضیح:
(*)میانرودان:
شاید از تمدن ارت بوده باشند.
(**)کاسی ها:
کاسیان قبایلی بودند که با اسب عجین شده بودند و بیشتر مورخان ظهور اسب و سوارکاری را به کاسیان منتسب می‌کنند.